Etnički i demografski razvoj u Jugoslaviji od 1921. do 1991. godine : sveska I

EtNIČKI I DEMOGRAFSKI RAZVOJ U JUGOSLAVUI

XXXIII

bilo 39,556, S druge strane trebazabeležiti pojavuposebnosti ograničenu samo namuslimane Bosne : Hercegovine (po nekim i na muslimane Sandžaka), i to isključivo na one koji se ne smatraju ni Srbima ni Hrvatima ili Jugoslovenima, a tih je sve veći broj, naročifo kao posledica i rata koji je buknuo 1991. godine. Pošto medju takvim Muslimanima može dabude i agnostika ili ateista, jedan odprvaka i pobomika etničke posebnosti Adil Zulflkarpašić, smatra da senameće naziv "Bošnjaci". Ako se time žeti da odvoji veroispovest od narodnosti, iako po nekima postoji opasnost da se onda Srbi i Hrvati iz Bosne i Hercegovine smatraju manjinama a "Bošnjaci" kao autohtoni narod - to ipak znači da se time bosanski Muslimani (Bošnjaci) odvajaju od drugih južnoslovenskih muslimana (po nekima ne od sandžaklija). U svakom slučaju naziv te najbrojnije narodnosti u Bosni i Hercegovini je predrnef velikili diskusija, ne samo medju Srbima i Hrvatima, nego i izmeđju samih muslirnana. Bošnjak ili Musliman? Za prvi nazivsuoni Muslimanikojisuzapadnjački, evropski i liberalnonastrojeni. Zadrugi naziv su oni koji su konzervativno, više verski i istočnjački nastrojeni. 15. Jevrejska zajednica. Ova veroispovcst je takodje nazivana: hebrejska, izraelska, judejska, židovska, mojsijevska. Prema statističkim podacima iz 1921. godine bilo je 64.746 vemika, a 1931. godine 68.405. U ovomposlednjempopisuizvršenaje i daljapodelapo verskomobredu: naAškenaze (39.010), Sefarde (26,168) i na ortodoksnc (3.227). Aškenazi, najbrojniji, nalaze se po popisu iz 1931. godine, u prvom redu u Hrvafskoj (oko 19.820) i u Vojvodini (oko 13.630). Sefardi, po popisu iz 1931. godine, se nalaze uglavnom u Bosni i Hercegovini (oko 8.000), Makedoniji (oko 7.300), Upravi grada Beograđa (oko 6.900) i Vojvodini (oko 1.800). Ortodoksni su malobrojni. Po popisu iz 1931. godine bilo ih je samo 3.227, od toga 3.083 u Vojvodini. Nije lako ustanoviti koja je bila nacionalna pripadnost Jevreja, odnosno koja bi bila nacionalna osećanja Jcvreja da su imali da se izjasnepo tom pitanju. Ako su Jevreji mogli imati pre pogroma i genocida neko dmgo nacionalno nego jevrejsko osećanje, i ako pretpostavimo da je izjašnjavanje za matemji jezik odgovaralo nacionalnom osećanju, što verovatno nije potpuno tačno kadaje reč o Jevrejima, u tom slučaju bi nam, za Jevreje, popis iz 1931. godine dao sledeću sliku narodnosti;

Jevreji 18.044 Hrvati 15.611 Nemci 11,170 Srbi 11.065 Madjari 10,020

Česi 392 Slovenci 359 Slovaci 283 Makedonci 220 Rusi 219

Jevreji su živeli u velikoj većini u gradovima. Čitalac može da nadje od interesa da navedemo gradovegde subile najveće koncentracije Jevreja po popisu iz 1931. godine:

Zagreb 8.702 Beograd-Zemun 8.429 Sarajevo 7.726 Subotica 3.758

Novi Sad 3.135 Skoplje 2.635 Osijek 2,445

U ovih 7 gradovaživelo je 54% svih Jevreja. Inleresantnoje podvući dajebilo vrlo malo