Jugoslovenski Rotar

|

Dr. Teodosije Кође (R. C. Bitolj):

BITOLJ-OHRID-SV. SAUM BITOLJ

a) Prošlost.

Kao druga mnoga naselja na Jugu naše države tako i grad Bitolj potiče iz prechrišćanskog: doba. Osnovan oko 359—358 год. pre Chr. na južnoj strani današnjeg Aleksandrovog Brda pod imenom Herakleja, on je igrao važnu ulogu u makedonskoj državi careva Filipa i Aleksandra. Grad je bio utvrđen sa akropolisom i važio je kao najglavniji grad u zapadnim oblastima drevne Makedonije.

Bitolj Photo Griesbach ı Knaus

U rimsko doba pominje se Herakleja kao velika, bogata i napredna varoš sa uređenim ulicama, lepim javnim zgradama, hramovima, kupatilima i vodovodom. Ona je dobila još veći značaj s drumom Via Egnatia, kojim je bila prema zapadu vezana sa Dračem (Dirahium), a prema jugu sa Solunom.

Od V. veka svojim bogatstvom postaje cilj Gota Todoriha i nekoliko puta je nemilosrdno pljačkana. U nemogućnosti da odoli neprekidnim najezdama nekulturnih naroda i plemena ona je oko Vi. veka bila uništena, te se više ne pominje nekoliko vekova. Oskudni ostaci Herakleje mogu se danas videti kod »Sive vode«, gde se povremeno vrše arheološka iskopavanja.

Dolaskom slovensikh plemena na Balkan počele su i varoši da napreduju. Nekadašnja Herakleja pominje se već u Samuilovoj carevini pod nazivom Obitelj, od čega je ostalo i današnje ime Bitolj. Tu je Gavrilo, sin cara Samuila, imao svoje dvorove.

Usled dobrih saobraćajnih veza i samog geografskog položaja BHitolj je bio jedan od najglavnijih vojničkih i administrativnih centara

6