Nova Evropa

organizovati, te sam skoro od svih dobio odgovor da se slažu s takvim uredjenjem čekovnog prometa, koji bi bio neka kombinacija izmedju centralističkog i decentralističkog sistema, Držimo, stoga, da će se i na nadležnom mestu uvažiti želje tih krugova, koji su prvi pozvani da u ovom pitanju kažu svoje mišljenje, te da će se, u dočledno vreme, ceo ovaj promet usredotočiti u jednom zavodu na korist pojedinaca, isto kao i narodnog gospodarstva i same države, Dr. Boža Maričić.

Dr. Stanko Deželić : Banke i bankarstvo,

_ Danas, kad se naše bankarstvo nalazi u snažnom razvitku, i kad opažamo ne uvek simpatičnu tendencu banaka da zavladaju skoro svim granama našeg privrednog života, jedna knjiga koja stavlja sebi u zadatak da prikaže njihovo delovanje, poslovanje, i razvoj, svakako nam dobro dolazi,

Poznavajući ranije radove na ovom polju Dra, Deželića, mi smo se bojali da on toj zadaći nije dorastao, Medjutim, moramo sa zadovoljstvom priznati, da je pisac ovom radnjom pokazao znatan napredak, Delo je doduše još u mnogome pogledu manjkavo, ali je ipak u stanju da čitaocu dade jednu prilično jasnu sliku našega a i stranog bankarstva, Pisac se više obazire na opće svetske prilike, nego li na specijalno naše, Ono nabrajanje od 8—9 grupa raznih vrsta banaka, naprimer, ima za nas malo smisla, jer se kod nas ne pravi razlika, barem ne po sadržini, još ni banke od štediona, a kamoli da razvrstavamo naše banke u razne sisteme,

Kod prikazivanja novčarstva pojedinih zavoda, pisac ne crta bitne razlike pojedinih sistema, Engleske banke i nemačke banke su, naprimer, po svojoj ulozi i svom delovanju skroz različite, a američke su banke nešto opet posve odvojeno, Dok nam je nemački sistem prilično poznat — naše bankarstvo i nije drugo do kopija nemačkog —- englesko je bankarstvo kod nas potpuno nepoznato, pa bi zaslužilo da mu se posveti veća pažnja, -

Kod prikazivanja emisijonih banaka raznih naroda, pisac nije dovoljno istaknuo bitnost pojedinih sistema, Poznato je da su engleski, francuski sistemi na jednoj strani te nemački sistemi na drugoj, glede pokrića banknota, sasvim oprečni, i da se svaki bazira na posebnoj teoriji novca, Mesto toga, pisac nam govori kako u upravnom odboru sede po 10, 15, ili 20 odbornika, što je za samu stvar odista sasvim sporedno, Uopšte, prikazivanje novčarstva pojedinih naroda pustim nabrajanjem većih zavoda ima malo smisla, tim manje šio su za neke države (naprimer za Švajcarsku) uzeti podaci iz godine 1909, Sa malo više truda, pisac je lako mogao doći i do novijih podataka. i

Uzimajući u obzir da je ovo u nas prva radnja koja donekle sistematski prikazuje banke i bankarstvo, ona će, uprkos mnogim manjkavostima i nedostacima, biti od koristi onima kojise interesuju za moderne privredne probleme, LB

107