Nova Evropa

duboko usadjen u dušu naroda, mađa je u svojoj današnjoj nacijonalističkkoj formi prouzrokovao feške smetnje i doprinio najdubljoj krizi koja Je zahvatila Evropu sve tamo od otkrića Amerike, t. J. otkako je Evropa počela da vlada svijetom.

Da ibismo objasnili opstojnost ovih dviju suprotnosti, koje uzrokuju krizu nacijonalizma, potrebno je da ukratko analizujemo sam pojam nacije, nacijonalizam u obliku kakav je damas na sebe uzeo,

Pojam nacije nije ostajao stalan i nepromdjenjen tokom vremena, On je i nastao srazmjerno mnogo kasnije nego što se to obično misli, O naciji kao isvjesnoj cjelini, u mjemu modemom obliku, može da se govori tek od Francuske Revolucije maovamo, otkako je princip legitimiteta kao organizacijoni princip za stvaranje država počeo da se zamjenjuje s principom nacijonaliteta, Bečki Kongres mije ga još priznao, ali su ба геvolucije od 1830 opet osvježile. Slažbenu potvrdu dobio je tek za Vilzona rušemnjem legitimističkih carstava koncem Svjetskog Rata, Naroda kao političkog faktora nema, a mije ga wi moglo biti, dok su postojali staleži i redovi; trebalo je da se socijalni odnosi toliko izmjjene, da racijonalistički filozofi — a još više »Rus6 ma konju«, Napoleon, — uzmognu 'da probude svijest o jednakosti svih ljudi, pa da se stvori i politički pojam naroda, Nacijonalna ideja je i bila koja je probila horizontalnu podjelu ma staleže i redove »staroga režima«, pa sazdala verfikalnu socijalnu strukturu macijonalne države koja zahvata sve staleže i sve redove; ona je učinila da je njemački plemić osjetio, da je bliži njemačkom seljaku mego francuskom plemiću. Bez ideje jednakosti svih ljudi nema pojma naroda,

I još nešto, Čini nam se, posmatrajući istoriju nacijonalne ideje, da se me može uzimati pojam naroda ({»nation«) kao zaseban pojam kvalitativno različito8 reda od ројта паrodm os ti (»nationalitć«), kako se to obično čini, Ideal svake narodnosti bio je da postane narodom, t. j. da stvori vlastitu državu. To je ujedno i bitna karakteristika. Pojam »narodnosti« izmišljen je samo zato, da ibi se pomirnilo revolucijonarno značemje narodnog načela sa postojećim državama u legitimističikoj Evropi. No danas kada su gotovo sve narodnoshi u Evropi postale narodima, богибе pitanje mije više pitanje пагодпозн, nego samo dijelova narodmosti, t, j. narodnih manjina.

Zanimljivo je pratiti razvoj pojma nacije na definicijama i kriterijima koje pojedini učenjaci daju kao odlučne za taj pojam, Oni su pročišćavali i usavršavali, kritikovali i obarali stare definicije, i zamjenjivali ih novima, dok se u stvari mijenjao s&m pojam nacije i njegovi odlučni Nriteriji Ргопијеnjene definicije u neku ruku izražavaju promjene toga pojma. Povezanost socijalne grupe što se zove »nacija« dovodi

304