Opuscules et fragments inédits de Leibniz : extraits des manuscrits de la Bibliothèque royale de Hanovre

MATEH., X, 11.

27 recto.

618 PACIDIUS PHILALETHI

facis, Charine, quod huic sententiæ resistis, quæ pugnat cum pulchritudine rerum et sapientia DEï. Alioqui perinde esset | ac si DEus incongruitates quasdam, quas in natura scilicet evitare non poterat, tegere tantüm nobis ac dissimulare voluisset, transferendo scilicet illas in minutiora rerum, ubi animadverti non possint. Sed vides ipse, ut fortius adhuc stringam, ubicunque posuimus hunc saltum fieri, ibi eodem modo eum potuisse declinari, nam eo jure quo nos contendimus, saltum illum contingere non apud nos, sed apud minutiora quædam corpora, eodem jure eadem minutiora corpora, si ratiocinari de his rebus fingerentur, eandem inconcinnitatem ad minora adhuc relegarent : quod rationi etiam consentaneum est, nam cum eligendi potestas est, utique sapiens minorem potiüs inconcinnitatem eliget, itaque jure dicent animalcula illa, in minoribus potius hunc saltum debuisse evenire quim apud se. Sed cum minora alia quæcunque eodem argumento uti possint, patet saltus istos semper ad minora ac minora propelli et nusquam consistere posse in natura rerum. Nec refert quod corpuscula illa forte non sint ratione prædita, neque enim hic quæritur quid corpora pro se dicere possint, sed quid DEus omnium remunerator dicere possit pro ipsis, non enim tam aliis satisfacere quærit qüam sibi. Denique, < quod rem omnem conficit >, nihil sine ratione facit sapientissimus rerum autor; nulla autem ratio est, cur huic potius quam illi corpusculorum gradui saltus illi miraculosi ascribantur, nisi atomos scilicet admittamus, seu corpora ita firma ut nullam subdivisionem nullumve flexum patiantur <Z his enim præter summæ soliditatis miraculum (nam sine extraordinario quodam DEïi concursu explicari non potest) > hoc novum miraculum saliendi de loco in locum omissis intermediis non incommodè tribuemus. sed talia ego corpora >> in natura esse non puto; eo ipso planè argumento, quo hos saltûs excludo, nulla enim ratio est, eur DEus hic stiterit opificem manum, harumque solarum creaturarum interiora sine aliärum creaturarum varietate < velut torpentia et mortua > reliquerit. Et perfectd si corpuscula atoma ipsa aut atomis vicina sensu ac ratione prædita fingerentur, non nisi inconcinnitates ac < quotidiana > miracula sese offerrent, legesque naturæ sapientis, quas aliquando exponemus, minime observarentur. Sed de Atomis alias accuratits dicemus, nunc satis sit saltus utcunque << ita >> refutässe, ut appareat declinandos esse, si quidem vitari possint. — Th. : Sed hoc