Opuscules et fragments inédits de Leibniz : extraits des manuscrits de la Bibliothèque royale de Hanovre

Puiz., V, 8.c, 14.

14 Verso.

60 CALCULI UNIVERSALIS ELEMENTA

incertum. Ergo fiet : ya æqu. xb. Ergo xb æqu. y2. Ergo xb est ya‘ seu propositio erit conversa ut postulabatur. Cuncta hæc nunc brevius et distinctius sic exhibebo : | (x) Regula generalis characteristicæ nostræ est ut Terminus quilibef, verbi gratia Animal homo rationale a b c

repræsentetur per numerum qui prodeat ex multiplicatione numerorum terminos terminum datum componentes repræsentantium, ita sit numerus D æqu. ac. quia homo est animal rationale. Finge numerum animalis esse 2, rationalis esse 3, erit numerus hominis 6. Hinc sequitur in omni propositione categorica debere numerum subjecti dividi posse per numerum prædicati. Exempli causa homo est animal. à dividi potest per a. seu 6 per 2

(2) Hinc semper propositio mutari potest in æquationem, nam si numerus prædicati per alium quendam numerum multiplicetur, eum nempe qui ex divisione subjecti per prædicatum prodit, oritur numerus æqualis numero subjecti. Nam si quotiens multiplicetur * divisorem prodit divi-

dendus. 4 7 eq ce Ergo b æqu. ac.

(3) ne non constat quis sit quotiens, quod fit quando unum quidem datur prædicatum, sed non reliqua quæ conceptum complent, tunc numerus indefinitus ut x. y. 4 poni potest pro illo incognito; ut sit nix [nivis] subjectum [frigiditas] meteori. seu dicatur # est m1, utique dividi

. n : .. potest # per 74, seu dici potest = æquale cuidam. Sed quia ipsum quale

sit non constat, neque enim fortè scimus aggregatum reliquorum requisitorum necessariorum ad hoc ut meteorum aliquod sit nix, exempli causa si sit frigidum spumeum, sensibiliter cadens, vocabimus hoc incognitum

È . 71 = aggregatum s. et dicemus - æqu. s. et fiet æqu. sm, seu nix idem est

quod certum quoddam meteorum. (4) Itaque observandum est in omni æquatione seu propositione simpliciter convertibili, ut litera aliqua absolutè posita significet terminum

r. Leibniz a voulu sans doute écrire: « xb est aq ». 2, Ici Leibniz a sans doute oublié « per ».