Књижевне новине

y5 | |, i

p087i

Tko prati razvitak i tendencije suvremene poezije, opazit će da

ona danas nastoji biti intelektua-.

listička, tj. pretežno ispunjuje svOju spoznajnu funkciju, dokazujući tako postojanje i drugih funkcija i drugih. elemenata svoje građe. Od velike je važnosti za kritiku da ima pregled nad svim komponentama imaginativnog ostvarenja, što se zove pjesma. Intelektualistička poezija ne može biti u isti mah i impresionistička, iako može imati njenih natruha. Razlika između natruhe i suštine jedne vrste poezije mora biti uvijek uočljiva, ako želimo imati bar donekle čvrst kriterij poezije. Uobičajilo se u kritikama da Se govori O t.ZV. „SVijetu” pjesnika, kao jedinom mjerilu za vrijednost njegove poezije. Čovjek, đabome, ne bi imao ništa protiv toga, kad se bitno određenje takvog svijeta ne bi svelo na birokratsko popisivanje njenog inventara, trpajući u istu vreću Vizuelne i auditivne slike, predmete i simbole, usporedbe i „metafore. Znati u poeziji odrediti što je plod trenutka, a što plod stoljeća, priznanjem, nije lako, ali to je cilj, kojemu mora težiti svaki istinski kritičar poezije. Naš kulturni svijet bi se u duhu takvog kritičara morao javljati kao divovski mozaik, tako da bi i najsitnijem crnom ili zlatnom kamenčiću poezije morao znati odrediti mjesto u cjelovitoj slici, Govoreći o intelektualističkim tenđencijama suvremene poezije nasuprot, recimo, „lirskoimpresionističkim” htio sam naglasiti kako poezija đobivajući jedno, gubi drugo i kako totalan pjesnik, koji bi sjedinio i ovo i ono, ne postoji. Ne postoji naprosto iz tog razloga, što bi takav totalan pjesnik prožderao poeziju i, uzurpirajući duhovne sadržaje pjesnika, onemogućio njihove fizičke egzistencije. Međutim, budđući da se i nakon smrti takvog totalnog pjesnika (Dante, Baudelaire, Rilke) rađaju živi ljudi, to znači da će se roditi i pjesnici tih ljudi, možda slabijeg talenta, ali dovoljno zanimljivog, da u određenom raspoloženju od!o. žimo knjigu „totalnog” pjesnika, a uzmemo njegovu. Nitko ne „može zauzeti životnu poziciju drugog čovjeka, nema dva ista pjesnika i prema tome ne postoji poezija, u kojoj bi se nalazile sve komponente poezije u povijesnom smislu, tj. od iskona. Zašto je to potrebno podcrtati, zašto kritičar uvijek i nanovo mora „pnaglašavati razlike između poezija više nego sličnosti, koje šarlatanima pružaju priliku, da se zaklanjaju za umjetnički efekt, koji kritičar ne može dokazati, pa prema tome ni negirati? „Nisam ja kriv, što moja poezija na vas ne djeluje” — već stolječima uzvikuju jednako raskrinkani stihotvorci i neshvaćeni pjesnici, odričući tako kritičaru svaku kompetenciju, rušeći temelje svakog kriterija. Covoreći da je intelektualistička pjesma u isti mah impresionistička, refleksija i emocija da su isto, mi zamjenjujemo kvalitete jednog djela njegovim Uumjetničkim efektom, pa kada tvrdimo da je časovito viđen predmet u jednoj pjesmi — simbol, a simbol (derivat stare ili atuelne mitologije) svježa imresija predmeta — miješamo umjetniči efekat simbola s umjetničkim efektom momentane impresije. Jer oni su različiti po ei i trajanju,a upravo intenzitet i trajanje umjetničkog efekta jednog djela su mjerilo njegove vrijedno sti, njegove pozicije prema ostalim djelima u kulturno historijskom poretku. Nažalost, kritičar ne raspolaže aparatom, kao što je napr. „detektor laži”, kojim bi „mjerio djelovanje pjesme na sebe ina druge, ali on ima na upotrebu drugi aparat: svjetsku kulturu, u čijem krilu su se rodila sva umjetnička djela. Sve što je umjetničko mora poteći od kulture, a zadatak je kritičara da odredi od koje kulture. Kritičar mora znati vidjeti u pjesniku križanca raznorodnih kulturti životnu poziciju toga čovjeka

•

VINMIJETE DIŠKA,

s kulturno historijskom pozicijom njegova djela. Ako se, te dvije ponih sfera. Ono što može učiniti za pjesnika jest pokušati identificirakrivaju, onda nema mjesta sumnjičenju za simuliranje stanja tuđih duhu, onda kažemo da u toj poeziji „ima nešto”. Putokaz nam je, dabome, umjetnički efekt, jer bez njega ne ćemo pristupati djelu, ali umjetnički efekt, kojim naš je djelo zaintereširalo i onaj, koji nastaje poslije proučavanja umjetničkih kvaliteta tog djela — različiti su, Odgovor na pitanje „zašto je neka pjesma lijepa?” kritičar ne daje samo đa zadovolji našu radoznalost, nego da uveća njenu ljepotu, „pokazujući leže uzroci te ljepote. Konačno, nakon soega, ne tražimo 0d kritičara ono, Što ne tražimo ni od pjesnika! Kao što pjesnik: idealna stanja može tek sugerirati, kritičar savršene stihove može tek citirati. Tako, na izgled, to dolazi u kontradikciju sa gore spomenutim zadatkom kritičara da ispituje kvalitete djela — u samoj stvari nije tako! Kritičar nam, naime, posuđuje svoje oči, a ne pjesnikovo srce, On mora znati granicu, do koje može objašnjavati, zatim slijedi citat, kao nastavak, revizija ili demanti njegovog objašnjenja. Kritičar šuti, dok pjesnik govori. Kad pjesnik ušuti, kritičar govori. Ne mogu u isti mah obadva govoriti. Spominjući u početku simplicističko inventarisanje pjesnikovog svijeta, samo sam nagovjestio utjecaj loše poezije na kritiku. Ima pjesama, posebno nadrealističkih, u kojima dolaze različiti predmeti zajedno, kao na pr.: cvijet, Šivaći stroj, zametak hipopotama. Što može jadni kritičar, nego jednostavno popisati te predmete, kao što se u zapisniku prilikom inventure kakve robne kuće nađu zajedno čokolada i kauč. Kod dobrog pjesnika nikad ne ćemo naći mnogo predmeta, sasvim suprotnih po vrsti, namjeni, kulturno-historijskoj poziciji. Za svaki novi predmet, koji uvodi u svoju pjesmu, pjesnik mora položiti ozbiljan i težak račun, mora proširiti dimenzije pjesme, i izmijeniti sve dotada skupljene predmete, da bi se

došljak ugodno smjestio. Drugim riječima, mora preinačiti osnovnu ideju, ođuzeti ili dođati nešto kon-

KRretnom doživljaju. Branitelji „bogatog inventara” će, dabome, ukazivati na unutrašnju vezu između tih raznorodnih predmeta. Ali tu su sami sebe ukopali. Istinski kritičar može poravdano sumnjati u rastegljivost takve vizije, u kojoj idu skup cvijet i zametak hipopotama. Postoje granice, do koje se vizija može napešži, a da ne pukne.

Koje raspoloženje više vrijedi? glasi otprilike -pitanje, koje kritičar mora postaviti, ako hoće da uđe u sušitnu umjetničkog efekta, ako hoće da napravi skalu vrijednosti, pomoću koje bi uspoređivao pjesnike i poezije. Stvar je jedne opće nauke o vrijednosti ({aksiologije) da to odredi, ali kritičar, postavljajući to pitanje, .determinira svoj odnos prema poeziji kao najvrijednijoj od svih ljudskih djelatnosti. Govoreći već o pjesničkom svijetu, kažimo i to, da treba podvući razliku između pjesničkog svijeta jedne pjesme i pjesničkog svijeta čitave poezije istog pjesnika. Ako se dublje zagledamo u jednu cjelovito dobru pjesmu, vidjet ćemo da ona nije svijet, nego događaj. Pod pojmom svijeta zamišljamo bezbroj impulsa suprotnih po prirođi, koji se međusobno ukidaju. Pred unutrašnjim okom svijet je jedno neizmjerno talasanje u krugu, jedna dinamična statika. Međutim, pjesma je tangenta na taj krug, koja vodi u nepoznato. Ona je događaj, koji dovodi „svijet u pitanje. Ne obazirimo se na to, Što su u njoj isti predmeti, iste boje i tonovi, kao i u drugim pjesmama. Čim, naime, uspoređujemo njen inventar s drugim inventarima, gubimo iz viđa nju samu, koja zahtijeva totalno duhovno obzorje čitaoca za sebe. Ona ne trpi suparmice, ljubomorna je i na pogled bačen na njene sestre. Sve to, u slučaju, kad je dobra. Manirizam, ponavljanje jednom uspješno upotrebljenih rekvizita — ne otkriva se uspoređujući pjesme, nego u jednoj samoj pjesmi. Kasnije se može prići uspoređivanju da se potkrijepi Ylastiti sud, kasnije se može govoriti D

manirističkoj sličnosti slavujevih jaja s podmetnutim, Rkukavičjim. Možđa je pnajcjelovitiji pjesnički

svijet upravo kođ slabih pjesnika. Oni ga ne uspjevaju izgraditi u jednoj pjesmi, pa ga grade u čitavoj svojoj poeziji. Njihova poe~+ zija, u cjelini, izgleda impozantno, ali ne možemo pronaći ni jedne dobre pjesme. Dobra pjesma je ona, u kojoj ne zapažamo ni metafore, ni slike, ni simbole, ni ritmove. Ona je tako savršeno napravljena prema mitološkom okviru u na-

Dalibor CVITAN Mastavak na 6 strani

mjesta, gdje

.. ~“ Dve knjige o džezu (J. E. BEREND?!: »KNJIGA._O JAZZU-, IZDANJE »MLADOST« ZAGREB; I BARRY ULANOV: »HISTORIJA JAZZA U AMERICI«, IZDANJE »OTOKAHNR/ KERŠOVANI«, RIJEKA.

Džez muzika osvojila je svet — ona je danas umetnost u kojoj ima najviše univerzalnog, opšteg, internacionalnog duha i sadržaja. Svojim VItoglavim ritmom i dinamizmom, sVOjom uzdržanošću i prividnom hladnoćom,' bujnom razbarušenošću i moćnim «ritmičkim i melodijskim skladovima ona je neodvojivi deo i jedan od značajnih simbola modernog vremena, našeg vremena. I kao god što se, prema legendi, seđam grčkih građova oftimalo da su rodna mesta pesnika Homera, tako se isto sedam američkih građova spori koji je od njih bio kolevkh džeza. Ta slava pripala je Nju Orliensu: po kafanama i javnim kućama u crnačkoj čefvrti gvoga građa odiečknili su pre više od pola stoleća prvi akordi džeza Moii su potom nadmoćno preplavili svet.

Sta je džez? Berent u svojoi knjizi navodi sledeću definiciju američkom džez kritičara Maršala V. Sternsa iz »Vepsterovog rečnika«: »Džez je improvizovana američka muzika koja koristi evropske instrumente, a ujediniuje elemente evropske harmonije, evropsko-afričke melodije i afričkog ritma«. Beri Ulanov kaže da ic džez »nova muzika, s određenim ritmičkim i melođičkim karakterom koji stalno uključuje improvizaciju...“, »pDOo prirodi spontana, improvizovana umetfnoste, Njegove su međe i Ppoglavlja stilovi: bluz, diksilend, sving, bi-bop, »hladni« džez... NjeBovi su ingeniozni tvorci i tumači (kompozitori, solisti i njihovi orkestri): King Oliver, Vilijem Henđi, Luj Armstrong, Djuk Elington, Biks Bedjderbeke, Beni Gudđdman, Čarli Parker, Leni Tristano, Mila Ficdžeralđ, Frank Sinatra, Džeri Maligen, Bobi MHeket, Džeki Glison... Basnoslovna riznica talenata, ideja i ambicija, promašaja i padova, uspona i triumfa!

»Knjiga o džezu« Joahima Ernesta Berenfa (preveo s nemačkog Zlatko Lemberger) daje sistematičan pregled istorije i strukture džeza: govori njegovim stilovima, o muzičarima i građovima u kojima se džez razvijao, zatim o elementima džeza (ton, improvizacija, harmonija, melođika, gramofonske ploče itd.), o instrumentima, pevačima i orkestrima, o publici i jeziku džeza. Mnjiga je informativma, izrazito kompilatorska i u mnogim aodđeljcima prilično suvoparna i nezanimljiva.

Sasvim je drugi slučaj sa »Historijom džeza u Americi« od B. Ulanova (preveo sa engleskog Siobodan Đrenovac). ~T tu ima na desetine i stotine imena i pođataka, ali je Sve o povezano i napisano daleko studžoznije, preciznije i ubedljivije. Raspravljajući o poreklu i razvoju džeza, o njegovim velikim i malim zvezdama, Ulanov sima stalno na oku društvenoekonomsku stvarnost Amerike; ispi{uje odnose između džeza i Klasične muzike; između džeza i Kknjiževnosti... Ta knjiga je dragocen priručnik za sve ljubitelje džez muzike. Svojom ozbiljnošću opominje na potrebu brižljivog Kritičkog ođnosa prema savremenom jugoslovenskom „džezu: prema njegovim šturim kompozicijama, i bevyličnim orkestrima. Obiljem amaliziranih ideja i imena iz sveta džer muzike neugodno potseća koliko je, mnaprimer, stav pojeđinih naših rađio stanica (naročito Radio Beo" građa) prema njoj konzervativan i bez invencije, i koliko se o njenim najnovijim tekovinama veoma, veoma malo Kod mas zna... M.

kod MILAN KOLUNDŽIJA:

Izlazak u dan

(Matica srpska, 1958)

Mala sveska stihova Milana Kolundžije otkriva jednu „zanimljivu poetsku ličnost i afirmiše autora hao talentovanog mlađog čovčka, koji je dobro savlađao osnovne tajne Dpoetskog zanata. On je pre svega pesnikslikar, pesnik koji svoj svet građi mz suptilnih i mekih pastelnih slika, DU” nih boja i ritma, Rkomponujući ih vešto u srebrnasto gusti tekst stihova osenčenih gorčinom i melanho-

_cuzuR.II_AIA__LAAILAAGIuIIuunnG nu nainun rains eria ue rinr an aarnana eure imun aun nur

lijom jednog usamljenika koji na mahove daje stravične akorde SsVOjoj tihoj poetskoj poruci,

Izrastao, kao i mnogi iz njegove generacije, negđe na sredini između poezije /Miođraga Pavlovića i Slevana Raičkovića, on još nije Uspeo da sasvim izdiferemcira svoju individualnost iz polifone melodije poznatog pevanja.

Usamljen, tih, jednostavan i duboko iskren, pomalo začuđen buktanjem boja velikog dana, koji Se širi oko njega, iznenađen dimenzijama stvari, kišom, lišćem, on propušta sve to kroz svoj bogati inventivni i emotivni svet i transponuje u jednu dečački začuđenu mcelanholičnu ispovest. Najbolje su pesme »Zemlja obećana«, »San«, »Gorke reči« i »Opsenareva jesen« Bvo jedne strofe iz poslednje pesme:

»Jesen je jedina Iuka za ruke

opsenana koji za svaki bol izmišlja violinu.

Najlepši san o smrti i brđo što se

odmarit utrobom stenja gine i teče u tišinu«. Zvezdan JOVIC

TURIJ GAMECKMIJ:

Pesnik Mrtvih duša

(»Rad«, 1959)

Kađa je reč o romansiranim biografijama, „nepoverenje je sasvim razložno: veoma često dobijamo FOman (sa ili bez navodnika) a ne biografiju. Malo je autora koji su uspeli da obrađujući život jedne „poznate ličnosti stvore đelo koje poseđuje samostalnu vrednost jednog umetničkog ostvarenja, a. da u isto vreme pretstavlja i vernu.i celovitu rekonstrukciju životnog puta i psihologije ličnosti u pitanju. Ova opaska je wpravo danas aktuelnija nego ikad, jer se nalazimo wu eri prilježnog pisanja i rađog čitanja romansiranih biograTija. To nepoverenje se ponekađ smanjuje već u trenutku kada na koricama. pročitamo ime autora, Cvajga, Klausa Mana, Anđre Moroa, verTela, ali je daleko češće potrebno dočitati poslednju stranu da bi se o» glo kazati đa li se doista radi o OZbiljnom i vrednom Štivu, r

Ime Jurija Gaeckija sasvim je me poznato našoj čitalačkoj publici, ali njegovo delo o besniku Mrtvih duša Kazuje da je u pitanju odđličan poznavalae Gogolja i njegovog „doba, Uwyzdržavajnći se od bilo kakvog eksperimemtisanja, Gaeckii je išzo ispi" tanim putevima i glavnu pažnju usretsređio ma to da postigne tri cilja: đa što vernije rekonstruiše političke, ekonomske i društvene prilike doba m kome je Gogolj živeo, da. što bolje fiksira osnovna svojstva ličnosti koje sme m bilo kom stepenu vršile đirektam ili inđirektan uticaj ma f{formiramje Gogoljevih literamih i drugih pogleda i đa Što ecelovitije uskrsne Gogolja kroz mjegov život i njegovo delo. Može se reći da je Gaeeckij podjeđnako stuđiomo obrađio sve tri komponente i u velikoj meri izbegao zamke šematizma koje 5G pro isticale i» metođa, obrađe, Dobar stilist i vešt w vođenju kompozicije, om je subjektivizirao Gogolja upravo u onoj meri w kojoj je to bilo potreb» no da nam se ne bi prikazao čisto kao »rezultat« objektivnih okolnosti.

Knjiga Gaeekija može da se čita i kao veoma zanimljiv roman, ali je njena osnovna vrednosti u onim sfecrama gde nam. koristi 'kao odličam priručnik za „potpunije poznavanje Gogolja. To svedoči o savesnom fruđu a svakako i o dobrom rezultatu tog truđa. Ranko PETKOVIĆ

Bog ie kamen

u mom kraiu

Na breg se penjem i kamen bi da kamen je moj otac

kamen je moja majka

kamen je moj brat

kamen je moja sestra

kamen je čovek

kamen je žena,

ja bih da kamenim rukama kamenu pticu da uhvatim

kamene moje oči kamen da gledaju

jer bog je kamen u mom kraju, o bog je kamen u mom kraju.

budem

BERNARD BERENMNSON:

Italijanski slikari Renesanse

(Veselin Masleša«, 1953)

Uzimajući! za predmet istraživanja. slikarstvo italijanske Renesanse, poznati savremeni t#tstetičar Bernard Berenson, pokazuje nam se M dva različita vida: kao odličan poznavalac italijanskog slikarstva i kao originalni estetičar likovnih umetnosti.

Osnovne karakteristike ove stuđije uočavaju se već u samim Berensonovim muetodskim principima. odbacujući svaku društveno-istorisku analizu, Berenson zasniva svoje proučavanje isključivo na (konkretnoj Analizi samog umetničkog dela. »Nama ovde nije stalo do toga«, kaže On, »da razmrsimo tajnu porekla, nego nam je stalo đo užitka što nam 84 pruža umetničko delo« Na taj način, celokupno Berensonovo istraživanje osobenosti italijanskog slikarstva služi wm Mkrajnjoj liniji samo kao način da se dođe do osnovnih estetskih principa likovnih umetnosti, Jasno pokazujući đa nema nameru đa piše istoriju umetnosti, on na kraju knjige kaže da mu je glavni cilj bio da pruži »u kratkim crtama... neku teoriju umetnosti... a pre svega teoriju slikarstva.«

Podelivši knjigu ma «četiri eseja (»Venecijanski slikari“, »Firentinski slikari«, »Slikari Srednje Italije i

»Slikari Severne Italije«), Berensom đaje, kroz izvanređno suptilne analize slikarskih dela, najbitnije oznake slikarstva Renesanse. U iznalaženju specifičnih obeležja i đistinkcija između italijanskih slikarskih škola, Berenson dolazi đo osnovnih Kkategorija svoje estetike — do pojmova takfilne vrednosti, pokreta 1 oblikovanja prostora. Ovi pojmovi, naročito važni u figuralnom slikarstvu, čine, po autoru, one suBtinske elemente na kojima se bazira svako umetničko delo. Njihova je uloga u intenziviranju stvarnosti putem đelovanjia ma naše osećajne pretstave, koje se ođnose na kvalitete objekata u pro stort. )

Cilj umetnosti, prema „Berensonu, jeste u tome da nam »pruži maksimalno osećanje zadovoljstva«; da »intenzivira svest o našoj vitalnosti«, da »uznosi Živote, U nameri đa i renesansno Slikarstvo prikaže kao izraz mlađosti duha-i Životnog clana, 5VO" jom dubokom i originalnom. analizom slikarskih đela ovog perioda, Berenson je postigao renome najboljeg poznavaoca Renesanse. Na taj način, ova knjiga ima ne samo veliku vrednost kao estetička teorija, već i kao knjiga koja u najpotpunilem vidu prikazuje sva osnovna stremljenja velikih renesanBsnih majstora, Slobodan STANIVUK

ALUIZIO AZEVEDO:

Dvorište

(»Zora«, 1959)

Aluizio Azeveđo ili »latinski Emil Zola«, kako ga je nazvao jedan franeuski Kkritičar, opisivao je brazilisko društvo iz kraja prošlog veka, U izdanju zagrebačke »Zore« nedavno se pojavio prevođ njegovog najznačajnijeg đela »Dvorišta.

»Dvorište« je mozaik satkan iz šaremila mnogih junaka, ljudskih udesa i događaja. Egocentrični, gramzivi interesi, porođemi buržoaskim dđdruštvom. su framsmisioni Kkajiš, koji je povezao suđbine tragične MBertoleze, strasne i zavođljive MRite, beskrupuloznog krčmara, Žan Wumenz i čitave gomile drugih. Dva sveta wu Aluizinom delu stoje na poprišta borbe 74 očuvanje egzistencije, za lične sreću i materijalni prosperitet, deđan sa dna, obespravljen, unižem, priđavljen

beđom i mneznanjem, drugi, „prožet trulom, vlasničkom . etikom · samoljublja, maoružam pravom &Đđ5jačeg i

bezobzirnošću. Konflikt proizašao iz njihovih odnosa, suđara i Yrvamja prožet je snažnim psihološkim đeta» ljima, koji na momente postaju sami sebi cilj. Istovremeno, „marastajući dramatizam radnje često je ispreki-

ZŽlovolja

Mačka je u zubima pronela svoju senku. Za mnom sec lepila moja.

Vetar je svukao zeleno sa drveća

i zaćutao.

Pesak je proplakao iz skrivenih očiju

u dnu čestica

fi i otežao kao mutna voda.

Aleksandar ALEKSIĆ

Kakva je io noć, kađ se ni umreti ne može!

Marija TARJEVIĆ

dan melođramskim epizodama, pa , i tamo realističko-umetnička izražaj. nost ustupa mesto naturalističkoj teatralnosti., Na pojeđinim mestima ima mnogo individualnih Dreživlja, vanja, strasti, kolebanja i osećanja, a malo almiosfere drušiva u kome odnosni junaci Žive. Često se u pa manu „sećanja prepliću s ~«xnjirealng. šću, tužna razmišljanja s humorj, sticčkirm opisima, mešaju se sumorne i vesele boje čiji iOnoVi naizmenič, no smenjuju intenzitet bola i radosti, Uopšte, Aluizio je majstor u stvara, nju svojevrsnih kontrasta, sukoba | senzacionalnih obrta. Ta osobina čini njegovo delo primamljivim i intere. santnim čitalačkoj publici, pa nekak sumnje da će ovaj roman naiči na povoljan odjek u našoj zemlji,

Branko KITANOVIC

XxVUKAŠIN MICUNOVIC

Oko u oko .

(DNOLIT«, 1959)

Povest »Oko u oko« Vukašina Mi. ćunovića već svojim naslovom skrece pažnju čitaocu đa se u njoj govori iskreno, istinito, život i zbivanja zahvaćeni njom bili surovi i nemili, makoliko pokazivali povremene slabosti piščeve — 1 me

makoliko psihički.

samo njegove. Na zahvalnom i zani mijivom herojskom materijalu borbi

u Petoj ofanzivi i proboja na Sutjes sci, Mićunović je realističkim mueto• dom, i sposobnošću đa uoči Kkarakte-

rističan detali, uspeo da fragmentar-

no oživi nekolika reljefna lika pro» ·

slavijena. u Narodnooslobodilačkoj borbi, đa nagovesti njihov unutrašnji život. Tako se u Mićunovićevoj prozi susrećemo sa legeoenđarnim Savom Ko vačevićem, Vukicom Mičunović, sta rim „Vladimirom „Nazorom, Savom

Burićem i drugima. Ratna stvarnost

sa svim svojim atributima (smrti, žeđ, glad, maršovanje) ne samo da je dekor đramske rađnje nego je lo

i sama dramska radnja Mićunoviće- –

vog »dnevnika borbe«, kako bi se naj ađekvatnije mogao naznačiti podnaslov đela »Oko u okom, 6? a I pored toga što Mićunovićevo delo »Oko mw oko« nesumnjivo ima i literarnu vrednost, ipak će ono đožiyveti uspeh više zbog sadržine, na onome što bi se moglo nazvafi istinitim dokumentom lične memorije.

Aleksandar PEJOVIĆ

MIRKO KRŽELJ:

Narandže u krvi

(Rad, 1959 god.)

. Roman NARANDŽE U KRVI Mirka Krželia iziskuje opštu zahvalnost | priznanje u ovoj jubilarnoj godini Komunističke partije, pošto nam, P0* ređ ostalog, đaruje reljefne likove, naših narodnih heroja, španskih bo" raca, poginulih većinom u rovovima Spanije, francuskom pokretu otpora ili u Narodđnooslobodilačkoj borbi,

Krajnje zanimljiv životni put Mirka Mrželja od splitskog besprizornika do istaknutog španskog interbrigadiste ispričan je lakoćom dobrog stil ste, zanimljivo, sa nizom napetih dramskih obrta, koji obuzimaju sVU mašu pažnju i nesumnjivo nam SVĆ doče o literarnoj obđarenosti pišče" voj. Uzroci piščeve mržnje prema svoj gospođi i svim policijama ni svetu pažljivo su motivisani i ubedljivi. Povremeno, Krželj zna da po” mese čitaoca lirikom probuđene mla dosti i ljubavi, đa bi ga u narednim stranicama ožalostio do suza, do VA” paja, doveo do osuđe rata, impera” tivno i beskompromisno.

Aleksanđar PEJOVIC

RADIVOJ SUBOTIČKI: GLAVA |

KNJIŽEVNE NOVINB