Nova Evropa

upravlja meni koji se, u svojim naporima (бофоуо рофрипо ђегuspješnim!) da pokažem što je prava poezija, neprestamo pozivam baš ma Damtea,

Da potkrijepi svoje stanovište o čisto intelektualističkoj prirodi poezije, G. Šegvić se poziva na Gijoa (Guyau). A evo kako shvata umjetničko stvaranje Gijć: »L' artne pourra domc jamais devenir une alšlaire de pure science, parce qu il est unesorte de crćčation et que savoir n est pas crćera«; ili: »I s agit de. savoir si lesprit sciemtifique, qui pćnčtrepeu a peu | humanitć et faconne le cerveatx. de gećnćration en gćnćratiom, ne dćetruira pas 28 la longue ces trois facultć6s essentielles: de lartiste: imagination, instinct crćafteur et sentiment.« (»Les probičmes de |] esthetique contemporame«, Paris 1891, str, 123). Ovdje je, vam svake sumnje, shvaćena umjetnost kao osjećajno-fantazijska stvaralačka dje-. latnost u potpunoj opreci s imtelektualističkom naulom, Stanovište koje zastupam ne znači, dakle, ni erotizam, ni pornografiju, niti ono isključuje religijosna i rodoljubiva osjećamja; erotizam i pornografija ne mogu da budu poezija, jer su na-. шјетпо golicanje niskih mstinkata, a mamjernost ubija poeziju, pa bila ona čak i plemenite prirode, kao što je to slučaj s takozvanim didaktičkim »pjesništvom«, Namjemnost je jedam voljno-pralktički akt, dok je poezija spontano-teoretskog karaktera, Rodoljublje i vjera nijesu po sebi poetični, jer oni mogu da zauzmu i intelektualni ili praktični stav. Teolog koji dokazuje vjerske istme, ili rodoljub koji gine za domovinu, nijesu pjesnici kao talkovi, Rodoljublje i vjera, kao i svi drugi momenti ljudskoga duha, postaju poezijom tek kad dobiju osjećajni karakter, jer samo osjećanje pokreće maštu na umjetničko stvaranje, Treba imati posebne moždane da se ovo: stanovište može da iterpretiše u smislu erotizma i рогпобтаћје, Što se tiče Preradovića, reći ću samo ovo. Istina је, ја sam većini njegovih pjesama porekao čisto pjesnički karakter; ali sam im pripisao zato veliko lkulturno-istorijskio značenje, Ja sam doslovno rekao u svojoj studiji o Preradoviću ovo: »Sve Što sam rekao o Prerađovićevoj poeziji, nije mikakav paradoks nastao u fežnji za kritičanskim semzacijama: ovi sudovi su već implikovami u sudovima kritičara koje sam pomenuo u početku, samo što oni, ometani svojim „zagstarjelim književnim teorijama, nijesu umjeli, ili bolje nijesu mogli, da ih dosljedno razviju i osvijetle, I to je bio cilj ovog letimičnogkritičkog pokušaja, koji možda nije bez prigovora u svim svojim shvatanjima i zalključcima, ali koji može da posluži kao putokaz i poticaj drugim kritičarima. Preradović njim:

335